Rehberlik ders notlarının bu kısmında Rehberlik hizmetlerinden Doğrudan Verilen Hizmetler ve Dolaylı Verilen Hizmetler konularına değineceğiz.

REHBERLİK HİZMETLERİ

• Hizmet alanları bir bütündür.
• Birbirinin tamamlayıcısıdır.
• Tüm hizmetlerin merkezinde hizmetlerin özünü oluşturan psikolojik danışma hizmeti yer almaktadır.

A) DOĞRUDAN VERİLEN HİZMETLER

1. Oryantasyon (Alıştırma)

• Okula yeni başlayan öğrencilere, eğitim yılı başında okulu, kuralları, işleyişi, okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi verme işidir.
• Bu hizmet okulun sürekli bir faaliyeti olmalıdır (her an yeni bir öğrenci kaydına karşılık)
• Velileri de kapsamalıdır.
• İş birliği içerisinde yürütülür.( öncelikle görevli olan kişi sınıf öğretmenidir)
• Amaç; yeni bir duruma ve yeni ortama alıştırmaktır.
• Yeterli düzeyde hazırlık ve organizasyon gerekir.
• Öğretimin başladığı ilk hafta düzenlenmelidir.
• Öğretmenler ve üst sınıftaki öğrencilere önemli görevler düşer.
• Oryantasyon hizmeti uyum sağlayıcı işlevinin yanı sıra koruyucu ve önleyici bir işleve sahiptir.
• Öğrenciler okula yeni başladığı için tedirginlik ve güvensizlik yaşayabilirler bunu engellemek için de oryantasyon hizmeti verilebilir.
• Hizmetler daha çok toplu biçimde ve bilgi verme şeklinde verilebilir.

Bilgiler şu başlıklar altında toplanabilir;

a. Okulun tarihçesi

b. Okulun fiziksel durumu

c. Eğitim programı hakkında bilgi

d. Ders dışı etkinlikler hakkında bilgi

e. Okul kuralları hakkında bilgi

f. Psikolojik danışma rehberlik hizmetlerinin tanıtılması

g. Okul çevresi hakkında bilgi

NOT: Birey kendini yeteri kadar tanımıyorsa, algılamıyorsa bireye Psikolojik Danışma hizmeti sunulmalıdır.

NOT: Oryantasyon hizmetinde bireyi tanımaya gerek yoktur.

2. Bireyi Tanıma

• Öğrencileri bireysel farklılıklarına göre tanımak bireyi tanımanın temeli olmalıdır.
• Her birey kendine özgüdür. Bu yüzden insanlar birbirinden farklıdır.
• Bireyi tanıma ile insanların davranışlarının neler olduğunu bilmek kastedilir.
• Bireyin gelişmesine ve uyumuna yardımcı olabilmek amaçlanır.
• Bireyin eğitim ortamından yeterli düzeyde yararlanabilmesi için de bireyi tanımaya ihtiyaç vardır.
• Her öğrenci hakkında, o öğrenciyi bir birey olarak diğer kişilerden ayırt edebilecek ve öğrencinin gelişme seyrini gerçekçi bir şekilde gösterebilecek kullanışlı bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve kaydedilmesi hizmetidir.
• Bu hizmetin en önemli amacı öğrencilerin kendini tanımalarına yardımcı olmaktır.
• Okullardaki tanıma hizmeti tüm öğrencileri kapsamalıdır.
• Bu hizmetler takım çalışmasını gerektirir.
• Bu hizmetler süreklidir.
• Toplanan bilgiler objektif, geçerli ve güvenilir olmak zorundadır.
• Ölçme araçlarıyla elde edilen bilgilerin dikkatli kullanılması gerekir.
• Elde edilen bilgiler sınıflanıp, özetlenerek gerekirse öğrenciler ve diğer ilgililerle paylaşılmak üzere saklanmalıdır.
• Toplanan bilgilerin özel ve gizli olan olanlarının dışında öğretmenler, yöneticiler ve velilerinde bilgilendirilmesi gerekir.
• Bireyin tüm özellikleri bilinmeli ve bir ilke olarak tanınmalıdır.
• Mesleki etik kurallarına uyulmalıdır.

3. Bilgi Toplama ve Yayma

• Hizmetlerinin amacı, öğrencilerin kişisel gereksinimlerini karşılayabilmeleri için gerek duydukları bilgilerin yararlanabilmelerine sunulmasıdır.
• Öğrencilere gereksinim duydukları olgusal bilgiler sağlanabilirse, kendilerine uygun eğitsel ve mesleki alanlara daha kolayca yönelebilecekler ve bu benzeri sorunlarını çözebilmede, kendilerine uygun seçimler yapabilmede ve daha gerçekçi kararlar alabilmede, geçerli ve güvenilir dayanaklardan hareket edebileceklerdir.
• Bu bilgilerin bir kısmı okul içi program, uygulama ve etkinliklerle ilgili iken, bir kısmı da öğrencilerin işine yarayabilecek okul dışı bilgilerdir. Gerek okul içinden, gerekse okul dışından toplanabilecek bilgileri eğitsel, mesleki ve kişisel bilgiler olarak üç grupta toplamak mümkündür.

Eğitsel bilgiler, öğrencinin öğrenim yaşam boyunca ihtiyaç duyabileceği okul içi eğitsel etkinlikler, program ve derslerin içerikleri, okul kuralları, okulda ve okul çevresinde ayarlanabileceği eğitsel olanaklar, verimli çalışma ve başarılı olma yolları ve üst eğitim kurumları hakkındaki bilgilerdir. (Anıl,2003;sayfa 179)

Mesleki bilgiler, doğru seçimi yapabilmesi için bireyin kendisi ve meslekler hakkında objektif ve ayrıntılı bilgilere sahip olmasının yanında, ailesinin görüşü ve toplumun mesleklere yüklediği statü gibi etkenlerden özgür düşünebilmesi, meslek seçiminin önemli bir karar olduğu konusunda bilinçli olması gibi özellikleri taşıması gerekir. Bu bilgiler öğrencilerin ilgi, yetenek ve kişilik özelliklerine uygun meslekli yönelimde bulunabilmeleri amacıyla meslekleri tanıtıcı bilgilerdir. (Anıl,2003;sayfa 179)

Kişisel bilgiler, öğrencilerin kişisel gelişim ve uyumunu desteklemeyi amaçlayan bedensel, zihinsel, psikososyal gelişim ve kişiler arası ilişkilerle ilgili bilgilerdir. Bu bilgiler uygun yöntemlerle çeşitli kaynaklardan toplanarak öğrencilerin yararlanabileceği bir duruma getirilir. Bilgilerin toplanmasından çok öğrencilere iletilmesi ve onların bilgilenmelerinin sağlanması daha önemlidir. Gerek bilgilerin toplanmasında, gerekse bilgilendirme hizmetlerinde okul personelinin işbirliği içinde çalışması gerekir.

Öğrenciler Hakkında Toplanması Gerekli Olan Bilgiler

• Kimlik bilgileri
• Fiziksel gelişim ve sağlık durumu hakkında bilgi
• Sosyal gelişimi ve uyumu
• Özgeçmişi Kişisel özellikleri
• Eğitsel ve mesleki plan ve amaçları
• Akademik durumu
• Benlik tasarımı

4. Yöneltme ve Yerleştirme

• Öğrenci kendini tanıdıkça ve gelişimi için yararlanabileceği bilgileri edindikçe bilinçlenecek ve bu iki bilgiyi kullanarak gelişimine uygun durumlara yönelmeye başlayacaktır.
• Bireyi, gelişimi ve uyumu açısından daha iyi bir konuma yöneltmek ve yerleştirmek
• Öğrencinin ilgi ve yetenekleri hakkında bilgi edinmek için öğrenciyi tanıma, öğrencinin programlar ve okullar hakkında bilgi edinebilmesi için bilgi verme, bu konularla ilgili öğrencinin gerçekten algı ve beklentileri yoksa psikolojik danışma, ailenin beklentisi ve değerleri Uygun kararlar almasını engelliyorsa müşavirlik hizmetleri de işe koşularak yöneltme ve yerleştirme hizmeti sunulmalıdır.
• Öğrencinin küçük yaşlardan itibaren bulundukları gelişim düzeylerine uygun olarak hem eğitsel hem de mesleki rehberlik çalışmaları yapılabilir. Böylece öğrencilerin meslek seçiminde problem yaşamaları önlenmiş olur.

5. İzleme

• Yürütülen rehberlik ve danışma hizmetlerinin etkisini saptamaya çalışır.
• Danışanın uyumunu sağlamlaştırma ve gerekirse daha ileri yardımlarda bulunma olanağı sağlar.
• Rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesinde de bir araştırma ve değerlendirme olanağı sağlar.
• Bireyin yerleştiği alanda başarılı, mutlu olup olmadığı, kararların doğruluğu izleme hizmetleri ile takip edilir.
• İzleme hizmetleri bireyin gelişimini takip etmenin yanında sunulan rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin etkinliği takip etme imkânı da sağlamaktadır.
• Öğrencinin okulla işbirliğini sürdürerek, etkinlikler düzenlenerek mezunlar hakkında bilgi edinilebilinir. Yapılan izleme çalışmalarında elde edilen bilgilere göre programın hem içeriğinde hem de uygulamasında değişiklikler yapılabilir.

NOT: İzleme çalışmaları rehberlik hizmetlerine dair sonuç hakkında geri bildirim sağlama işidir.

6. Sevk (Yardım Almaya Yöneltme – Refere)

• Öğrencilerin yaşadıkları sorunların niteliği ve türüne göre doğrudan ve destekleyici hizmet veren psikolojik danışman, psikolog, psikiyatr, ve sosyal çalışmacı gibi farklı uzmanlardan yardım alabilirler.
• Sınıf öğretmeni kendi yeterlilik alanı ve deneyimi dışında öğrenciyle ilgili bir sorunla karşılaştığında okul psikolojik danışman varsa önce ona, yoksa Rehberlik Araştırma merkezine(ram), RAM ise kendi yeterlilik alanının dışında ise hastanelerin psikiyatri polikliniğine yönlendirir.
• Bu süreçte ailenin bilgilendirilmesi ve sürece aktif katılımı yardımın daha sağlıklı ilerlemesini sağlar.
• Öğretmen okul dışındaki sevklerde, sevk edeceği uzmanı tanımalıdır. Hatta yönlendirme yapılırken birden fazla uzman seçeneği sunulmalıdır.

7. Psikolojik Danışma

• Psikolojik danışma rehberlik programının odağını oluşturur.
• Danışan ile danışman (uzman) arasındaki yüz yüze ve bire bir yürütülen hizmettir.
• Psikolojik boyutu ağır basan sorunların giderilmesi için verilen hizmettir.
• Oldukça dikkat edilmesi gereken ve planlanması gereken bir hizmet alanıdır.
• Hem bireysel hem de grup danışmanlığı biçiminde yürütülür.
• Bu hizmetten öğretmenler ve veliler de yaralanabilir.

Süpervizyon: Herhangi bir öğretmenin bir konu hakkında yaşadığı sıkıntının ardından kendi branşından başka bir öğretmene gidip ne yapacağına dair bilgi almasıdır. Yardımı veren öğretmene süpervizör denir.

Psikolojik Danışmada İlkeler

1. Demokratik bir ortamda ve hümanist bir anlayışla sunulmalıdır.

2. Tüm bireylere açık olarak, kişilerin psikolojik yardıma ihtiyaç duyduğu ve bu yardımdan bir fayda sağlayacağına inandığı her konuda danışmanlık yardımı verilebilir.

3. Karşılıklı ve yüz yüze bir ilişki kurulması zorunludur.

4. Koşulsuz saygı ve kabul: Her yönüyle kabul etme.

5. Empatik anlayış: psikolojik danışmanın kendi kimliğini ve bağımsızlığını kaybetmeden karşısındakini anlamaya çalışma. Özdeşleşmekten kaçınmalıdır.

6. Saydamlık: karşıdaki kişi tarafından dışlanma korkusu yaşamadan uygun bir dille(ben dili,özsaygı geliştirici dil) var olanı söylemektir.

7. Güven

8. Profesyonellik

9. Süreklilik: Bir seferlik ve ayaküstü yapılacak bir hizmet değildir.

10. Gizlilik

11. Özerklik: Birey Kendi kararlarını kendi verebilir hale getirilmelidir.(Balık vermektense balık tutmayı öğret)

12. Kendini açmaya yönelik dil: Danışanın kendini yalnız hissetmemesi için kendi yaşantısıyla, duygularıyla ilgili paylaşımda bulunmasıdır.

13. Duygularını yansıtma: Danışanın duygularını iyi anlayıp anlamadığını kontrol etme fırsatı bulur ve aynı zamanda ona neler hissettiğiyle ilgili olduğunu gösterir.

14. İçeriğin yansıtılması: İletişimin içeriğini, bilişsel yanını vurgular. Mesajın özünü tekrar etmesi yeterlidir: örneğin: özgür değilsin.

15. Özetleme: Duyguların ve içeriğin aynı anda kullanılmasıdır. Tüm konuşmayı özetleme

16. Ben dili: olumsuz durum karşısında kişide oluşan duygunun söylenmesidir.

17. Özsaygı geliştirici dil: Bireyin kendisine olan saygısını zedelemeyen tam tersine destekleyen ifadeler barındıran iletişim biçimidir.

NOT: Okullarda psikolojik danışmanlar, “normal” kişilerle ilgilenir. Ağır ruhsal çöküntü gösteren, nevrotik, ileri derecede zeka geriliği olan vb. bireyler danışmanlarca gerekli kurumlara sevk edilir.

Psikolojik danışma hizmetinden kimler yararlanır

• Özsaygısı özgüveni düşük olan
• Benlik algısı gerçekçi olmayan
• Yalnızlık değersizlik duygusu yaşayan
• Öfke ve saldırgan davranışlar gösteren
• İletişim sorunu yaşayan
• Kaygı korku yaşayan
• Bağımlı kişilikler,
• Kararsızlık yaşayan kişiler
• Gerçek hedefler koyamayan
• Kendini daha iyi tanımak ve geliştirmek isteyen kişilere verilir

NOT: Öğrencinin dile getirdiği sorunun niteliğine göre problem öğretmenin yeterliliği dışında ise öğrenciyi mutlaka yardım almak üzere psikolojik danışmana yönlendirmelidir.

Okulda psikolojik danışman yok ise Rehberlik Araştırma Merkezine başvurulur.

Psikolojik Danışma Türleri

1. Bireysel psikolojik danışma
2. Grupla psikolojik danışma

Grubun oluşturulması

• Sorunları bakımından birbirlerine benzer bireyler olmalıdır.
• Ancak yaş, cinsiyet, bulunulan sosyal sınıf gibi farklı kişilerden oluşan heterojen gruplar zengin etkileşim ortamı oluşturur.
• Gruba alınacak bireyler istekli olmalıdır.
• Grubun sayısı sınırlı olmalıdır.

Danışma Çeşitleri

1. Geleneksel (Güdümlü) Danışma

• Danışan, bilgi eksikliğinden ya da konuya tek yönlü baktığı için sorunlarını çözememektedir.
• Danışman sorunu dinler, bilgileri toplar, buna göre teşhis koyar ve gereken tavsiyelerde bulunur.
• Önemli olan kişi değil sorun ve sorunun çözümüdür. Bu nedenle uzman, önerilerde bulunur ve danışanda bu önerileri yerine getirmeye çalışır.

2. Demokratik (Güdümsüz) Danışma

• Birey, kendi sorunlarını çözebilecek yeteneğe sahiptir.
• Danışmada bireyin duyguları, heyecanları, bunlara bağlı olarak gerçekleşen algıları önemlidir.
• Uyumu engelleyen durumlar ortadan kaldırılırsa, birey kendi sorunlarını çözebilir.
• Danışmanın görevi, bireyin sorunlarını kabul etmesine yardımcı olmak ve sıcak bir danışma ortamı yaratmaktır.

3. Karma (Eklektik – Seçici) Danışma

• Bütün davranışlar ve problemler için tek tip yaklaşım etkili olmamaktadır.
• Kuramsal ilkelere bakılmaksızın, koşullara ve problem durumuna göre en uygun yaklaşım seçilmelidir.
• Önemli olan kuramsal özellikler değil, bireylerin sorunların çözülmesidir.
• Danışan, durum ve koşullara göre, diğer yaklaşımların ilke ve yöntemlerini kullanarak, öğrencinin sorunlarını çözmede önemli görevler üstlenmiştir.

Aşağıda özellikleri verilen bireyler, bireysel psikolojik danışmaya alınmalıdır;

1. Çok karmaşık sorunlar.
2. İçine kapanık kişiler.
3. Saldırgan kişiler.
4. Dikkat çekmeye meraklı olan kişiler.
5. Kaygılı ve kuşkulu kişiler.

B) DOLAYLI OLARAK VERİLEN REHBERLİK HİZMETLERİ

1. Müşavirlik (Konsültasyon)

• Psikolojik danışman ile öğrenciyle yakından ilgili bir ya da daha fazla kişinin(öğretmen, yönetici, veli) iş birliği içinde, öğrencinin gelişmesine yönelik kurdukları yardım ilişkisidir.
• Öğrencinin kendisine değil, öğrenciyle yakından ilgili diğer bireylere ortak bir anlayış, yol, tutum, akıl, dil oluşturmak, iş birliği yapmak amacıyla bilgi alışverişinde bulunma demektir.

Konsültasyon çalışmaları kapsamında yapılabilecek bazı çalışmalar aşağıda verilmiştir:

1. Öğrencilere okulda kazandırılması hedeflenen davranışların evde desteklenmesini sağlama.
2. Evde öğrenciyi olumsuz etkileyen koşulları olumlu hale getirme.
3. Okulda daha etkili bir öğrenme ortamı oluşturma.
4. Öğrenme güçlükleri, özel ihtiyaçları ve problemleri olan öğrencileri tanımaları için öğretmenlere yardım etme.
5. Sınıf içi rehberlik çalışmalarında öğretmenlere yardım etme.
6. Öğrenciler için bazı rehberlik araçlarını geliştirmede öğretmenlere yardım etme.
7. Rehberlik saatlerinde uygulayacakları rehberlik programlarını hazırlamada sınıf öğretmenlerine yardım etme.
8. Ders dışı eğitsel kol çalışmalarını programlamada kol sorumlusu öğretmene yardım etme.
9. Okuldaki çeşitli toplantılara katılma, bu toplantılarda psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları hakkında bilgi verme.
10. Okulda düzenlenen iş başında yetiştirme çalışmalarına katılma; bu çalışmalarda kendi görevlerini ve okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinden daha etkili olarak nasıl yararlanılacağını açıklama

2. Araştırma Değerlendirme

• Bir okulun kalitesini arttırmak için kullanılabilecek en uygun hizmettir.
• Yapılan bir işin, verilen bir hizmetin sonuçlarını sorgulama, öz eleştirisini yapma, güçlü ve zayıf yönlerini tespit etme demektir.
• İzleme sonucunda elde ettiğimiz dönüt üzerinden öz eleştiri, güçlü ve zayıf yönlerinin tespitini yapmak değerlendirmedir.
• Bir şeyi değerlendirebilmek için önce izlemek lazım yani değerlendirme izlemenin bir aşama sonrasıdır.
• Araştırmaya gelirsek eğer, bir uygulamayı, etkinliği yapmadan önce şartları, olanakları vs. tespit etmek yani fizibilite yapmak araştırmadır.
• AR-GE’ ye benzer.

Gerçekleştirilen amaç ve etkinlikler

1. Öğrencilerin PDR’ ye duydukları ihtiyaç düzeyini ve alanlarını saptamak.
2. Başarı yetenek karşılaştırması yaparak çelişkili sonuçların nedenlerini araştırmak
3. Öğrencilerin başarılarını etkileyen nedenleri araştırmak
4. Öğrenme güçlüklerini ortaya çıkarmak.
5. Öğrencilerin toplumsal durumları ve yapılan çalışmalar sonunda oluşmuş davranış değişikliklerini incelemek. Meslek seçimindeki çevresel ölçütler ve bunların dayanakları hakkında araştırmalar yapmak.
6. Okulun öğrenci profilini çıkartarak olabilecek sorunlar hakkında araştırmalar yapmak.
7. Ölçme araçları geliştirmek. Özel yetenek, mesleki ilgi ve tercihler hakkında çalışmalar yaparak öğrencileri bilgilendirmek.
8. Bireysel ve grupla psikolojik danışmanın etkinliği hakkında çalışmalar yapmak.
9. PDR kapsamındaki tüm etkinliklerin etkinlik derecesini değerlendirmek.
10. Rehberlik faaliyetlerine katılan herkesin görüşlerini, anlayışlarını saptamaya çalışmak için araştırmalar yapmak.

3. Program – Plan Hazırlama

• Okul rehberlik hizmetleri belli bir plan çerçevesinde yürütülür.
• Öğretim yılı başlamadan hazırlanan ve öğretim yılı başında yapılacak PDR çalışmalarına “Okul PDR programı” denir.
• En önemli sorumluluk psikolojik danışmandadır.
• İş birliği ilkesi esastır.
• Okul müdürleri ve sınıf rehber öğretmenleri de görev ve sorumluluk almalıdır.
• Sorumlulara düşen görevler Okul müdürü, PDR hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili yıllık program ve yürütme planının hazırlanmasını sağlar.
• Programın uygulanmasını izler.
• Kurulan okul rehberlik komisyonuna başkanlık eder.
• Psikolojik danışman, sınıf öğretmenlerine rehberlik eder.
• Okulun türüne göre eğitsel ve mesleki çalışmalar yapar.
• Rehberlik çalışmalarını programa dönüştürerek uygular ve uygulanmasına yardım eder.
• Sınıf rehber öğretmeni, PDR programı çerçevesindeki sınıfın yılık çalışmalarını planlar ve planlamanın bir örneğini PDR servisine sunar.

4) Çevre ve Aile İlişkileri

• Aile ilişkilerini geliştirmesi
• Okuldaki PDR programının tanıtılması
• Okulun amaç ve vizyonunun tanıtılması
• Çevre ve veli ile kurulan ilişkiler okulun rehberlik hizmetlerinin etkinliğini arttırmaktadır.
• Bu yüzden her aşamada bu ilişkiler geliştirilmelidir.
• Okulun yakın veya uzak çevresinde öğrencilerin yararlanabileceği birtakım olanakların yanında öğrenciler için zararlı olabilecek bazı durumlar, kişi ya da kurumlar olabilir. Bu nedenle okulun çevresinin dikkate alınması gerekir. Bu nedenle okul aile ve çevre ile rehberlik servisi eşgüdümlü bir şekilde çalışmalıdır.

NOT: Veliyle ilişkiler genel uygulamalardır. Müşavirlikte ortada konu ve sorun vardır. Müşavirlik daha özeldir. Çevre veli ilişkileri bilgi aktarmadır. Müşavirlikte ise ortada bir konu vardır. İlgililer bir araya gelip düşünür. Sadece bilgi aktarımı yoktur. Müşavirlikte sürekli bir psikolojik danışmanın olması gerekmektedir.

Psikolojik danışmanın görevi

• Başka okullarla işbirliği yapmak
• Çevredeki uzmanlar ve kuruluşlar hakkında veliyi bilgilendirmek.
• Psikolojik ve danışma rehberlik kuruluşlarına öğrenci göndermek.
• Çocukların ilgi, yetenek, başarı ve gelişim durumları hakkında velilere açıklamada bulunmak.
• Çevredeki yayın organları ile işbirliği yapmak.
• Okul aile birliği toplantılarına katılmak

5) Akran Temelli Uygulamalar

5a) Akran Danışmanlığı (Rehberliği)

• Üst sınıftaki öğrencilerden destek verebilecek nitelikte olanlar seçilir.
• Kendi yaşıtlarına veya alt sınıftaki öğrencilere danışmanlık yaparlar.
• Danışmanlar; sevilen, başarılı, iletişimi güçlü, inandırıcılığı yüksek gönüllü öğrencilerden seçilir.
• Belirli yönde eğitim gören akran danışmanları diğer öğrencilere kişisel ve akademik yönden yardımcı olmalarıdır.
• Yardım edilen öğrencilerin duygu ve düşüncelerinin daha iyi anlaşılması hedeflenir.
• Ortaöğretim döneminde daha çok yapılır.

Akran Danışmanlarındaki Özellikler

• Akran danışmanları profesyonel değildir.
• Diğer öğrencilerden farkları eğitim almaları ve yardım becerilerini geliştirmiş olmalarıdır.
• Diğer öğrenciler adına karar alamazlar.
• Öğüt vermezler.
• Kendilerinin aşan konuda uzmana yönlendirmek zorundadırlar.
• İyi bir dinleyici ve rehberdirler.

5b) Akran Eğitimi

• Belirli konularda gönüllülerin eğitilmesi ve kazanılan bilgilerin akranlarla paylaşımına denir.
• Katılımcılar arasında bilgi farkı olmalıdır. Böylece biri diğerine eğitimci olarak yaklaşabilir.
• Eşit bilgide akran eğitimi değil, işbirliği söz konusudur.
• Öğretmen olmayan kişiler benzer sosyal grupta olan arkadaşlarının öğrenmelerine yardımcı olurlar.
• Alt sınıftaki öğrencilere üst sınıf öğrenciler yardımcı olur veya başarılı öğrenciler başarısız öğrencilere yardımcı olur.

5c) Akran Arabuluculuğu

• Tarafsız bir öğrencinin, sorunu çözmek için arabulucu olmasıdır.
• Öğrenciler arasındaki çatışmalar yine öğrencilerden biri seçilerek çatışmanın giderilmesine çalışılır.
• Arabulucu öğrencinin gönüllü olması esastır.