Bu yazıda neler okuyacaksınız?
Ölçme ve Değerlendirme KPSS ders notlarına değişken nedir? ve değişken çeşitleri nelerdir? konuları ile devam ediyoruz.
DEĞİŞKEN ÇEŞİTLERİ
Bir durumdan diğerine farklı değerler alabilen özelliklere değişken denir.
1. BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN
Bir araştırma konusunun etkileyen (neden) unsuru BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN’dir. (Deneylerde bizim değiştirdiğimiz şey)
2. BAĞIMLI DEĞİŞKEN
Araştırma konusunda süreçten etkilenen (sonuç) unsur ise BAĞIMLI DEĞİŞKEN’dir. (Bizim değiştirdiğimiz şey yüzünden değişen şeydir)
3. KONTROL DEĞİŞKENİ
Araştırma sürecinde sabit tutulan tüm etkilere KONTROL DEĞİŞKENİ denir.
ÖRNEK
Aşağıda ki araştırma konusunda yapılacak deneylerde ki bağımlı, bağımsız ve kontrol değişkenleri şu şekilde açıklanabilir;
Deney: Tekerlek büyüklüğünün yakıt kullanımına etkisi nasıldır?
Bağımsız Değişken: Tekerlek büyüklüğü (Büyük tekerlekte mi yakıt daha fazla harcanır, küçük tekerlekte mi? bu konuda deney yaparken tekerlekleri değiştiririz. Bizim değiştirdiğimiz şey Bağımsız Değişken‘dir.)
Bağımlı Değişken: Kullanılan yakıt miktarı (Büyük tekerlekte 100 km’de 10 litre yakıt harcanmış, küçük tekerlekte ise 100 km’de 7 litre yakıt harcanmış olsun, burada tekerlek boyutundan etkilenip değişen şey harcanan yakıt miktarıdır, bu da bizim değiştirdiğimiz şeyden etkilenen şey olan Bağımlı Değişken‘dir.)
Kontrol Değişkeni: Araba markası, araba türü, motor büyüklüğü, alınan yol, güzergah, sürücü vb. (Deneyin sonucuna etki edebilecek ve iki deneyde de aynı olması sağlanan değişkenlerdir)
4. NİCEL DEĞİŞKEN
- Nicel Değişken; Birey ya da nesnelerin sahip oldukları özelliklerin miktar olarak açıklanmasıdır.
- Ağırlık, Uzunluk, yaş, saat, sıcaklık, nüfus sayısı, başarı notu, ayakkabı numarası, sınıf mevcudu.
5. NİTEL DEĞİŞKEN
- Nitel Değişken; Birey ya da nesnelerin sahip oldukları özelliklere göre sınıflandığı, tür, yapı hakkında bilgi veren değişkendir.
- Cinsiyet, medeni durum, göz rengi, kan grubu, başarı derecesi, meslekler.
NOT: Bir nicel değişken, nitel değişkene dönüştürülür fakat nitel olan değişken nicel değişkene çevrilemez.
ÖRNEK: 70 puan, ( geçti-kaldı, başarılı-başarısız), 180 cm, (uzun-kısa), 90 gr, (ağır- hafif)
6. SÜREKLİ DEĞİŞKEN
- İki ölçüm miktarı arasında sonsuz sayıda değer alabilen değişkenlere sürekli- kesiksiz değişken adı verilir.
- Genelde niceldir.
- Bu tür değişkenler küsüratlı değerler alabilirler.
- Ağırlık, uzunluk, sıcaklık, basınç, başarı notu, zaman, yaş, yükseklik
7. SÜREKSİZ DEĞİŞKEN
- İki ölçüm miktarı arasında ya değer almayan ya ada alabileceği değerler az sayıda olan değişkenlere süreksiz-kesikli değişken denir.
- Genelde niteldir.
- Cinsiyet, göz rengi, meslekler, okul türleri, medeni durum, kan grupları, ehliyet türleri, ayakkabı numarası, kişi sayısı
