6. Sınıf Fen Bilimleri KonularıKonu Anlatımları

6. Sınıf İletken ve Yalıtkan Maddeler Konu Anlatımı

F.6.7.1. İletken ve Yalıtkan Maddeler

Önerilen Süre: 4 ders saati

Konu / Kavramlar: İletken maddeler, yalıtkan maddeler, iletken ve yalıtkan maddelerin kullanım alanları

F.6.7.1.1. Tasarladığı elektrik devresini kullanarak maddeleri, elektriği iletme durumlarına göre sınıflandırır.

F.6.7.1.2. Maddelerin elektriksel iletkenlik ve yalıtkanlık özelliklerinin günlük yaşamda hangi amaçlar için kullanıldığını örneklerle açıklar.

İLETKEN VE YALITKAN MADDELER

  • Elektrikli aletlerin çalışması için, elektrik kaynağına ihtiyaç vardır.
  • Akü, pil, batarya elektrik üretir.
  • Evimizde kullandığımız elektrik enerjisinin üretildiği yerlere elektrik santrali denir.
  • Elektrik kablolarla iletilir.
  • Elektriğin iletilmesinde iletken ve yalıtkan maddeler beraber kullanılır. (Kablonun içinde iletken bakır, etrafında yalıtkan plastik vardır.)

1. İLETKEN VE YALITKAN MADDELER

İletken Maddeler
Elektrik enerjisini ileten maddelere iletken madde denir.

Yalıtkan Maddeler
Elektrik enerjisini iletmeyen maddelere yalıtkan madde denir.

İletken ve Yalıtkan Maddelere Örnekler

İletken maddelerYalıtkan maddeler
1BakırTahta Kaşık
2Altın BilezikCam bardak
3Demir vidaPlastik
4CivaKumaş
5KurşunSilgi
6ÇinkoYağlar (Zeytin yağ, Ayçiçek yağı …)
7Çelik yayŞekerli su
8KalayAlkol
9NikelSaf su
10KromBenzin
11Alüminyum folyoMazot (Motorin)
12TitanyumLastik
13MagnezyumKauçuk
14PlatinPorselen tabak
15Lehim (Kurşun + Kalay)Bakalit
16Tunç veya Bronz (Bakır + Kalay )Ebonit
17Grafit (Kurşun kalen ucu)Gazlar (Hava, Oksijen, Hidrojen, Karbondioksit, Azot, Klor…)
18Pirinç (Bakır + Çinko)Kağıt
19Metal paraYağmur suyu
20Islak kumaşNaylon
21Islak tahtaYün
22Sabunlu suMika
23Çeşme suyuTeflon
24Tuzlu suPamuk
25Asitli suSünger
26Bazlı suMukavva
27Sirkeli suMürekkepli su
28Limon suyuDeri
29Turşu suyuCam yünü
30ÇaySaman
31İnsan vücuduElyaf
32TerAsbest
33Toprakİpek
34Çamurİnsan saçı
35Meyve suyuTuz (Katı halde)
36Deniz suyuElmas
37KolaKolonya
38Maden suyuStrafor köpük
39Gümüş yüzükKağıt para
40Metal ataşAyna
41Floresan lambadaki gazYağlı kağıt
42Neon lamba gazıPet şişe
  • Genel olarak metaller elektrik iletkenidir.
  • Petrol ürünleri ise elektrik yalıtkanıdır.

Not: İletkenlik ve yalıtkanlık belirli şartlarda geçerlidir.

  • Yalıtkan olan maddeler yüksek elektrik enerjisinde (Volt)  iletken olabilir.
  • Örneğin sıvılar yüksek voltajda iletken hale geçer. Bu nedenle elektrikli araçları sıvılardan uzak tutmalıyız.

2. GAZLARIN İLETKENLİĞİ

  • Yıldırım ve şimşek elektrik enerjisidir.
  • Hava yalıtkan olasına rağmen yıldırım ve şimşek olaylarında olduğu gibi yüksek elektrik enerjisi havanın iletken olmasını sağlamıştır.
  • Burada iletkenliği sağlayan elektriğin gerilimidir (Volt).
  • Gerilim arttıkça yalıtkan olan maddeler iletken hale geçer.

Not: Floresan, neon lambalar içinde gaz bulunmaktadır. Buda gazların iletken olabileceğini gösterir.

3. İLETKEN VE YALITKAN MADDELERİN KULLANIM ALANLARI

  • İletken ve yalıtkan maddelerin kullanım alanları birbirinden farklıdır.
  • İletken ve yalıtkan maddelerin bir arada kullanıldığı yerler de vardır.
  • Elektrik kablolarında, elektrik devrelerinde iletken ve yalıtkanların bir arada kullanılır.
  • Evimizde kullandığımız elektrikli araçlar da elektrik çarpmalarına karşı yalıtkan maddelerle kaplanmıştır.
  • Televizyon, ütü, saç kurutma makinesi gibi elektrikli araçlar yalıtkan maddelerle kaplanmıştır.

4. ELEKTRİK KAZALARI VE ALINABİLECEK TEDBİRLER

  • Elektik çarpmalarından korunmak için şunlara dikkat edilmelidir.
1. Yıpranmış fiş, kablo ve prizleri kullanmamak.
2. Bir prize birden fazla fiş takmamak.
3. Elektrik prizlerine herhangi cisim sokmamak.
4. Elektrik direklerine tırmanmamak.
5. Banyo gibi ıslak ortamlarda elektrikli araçları kullanmamak.
6. Elektrik kablolarını ısıdan uzak tutmak.
7. Elektrikli araçlarda TSE belgesi bulunmalıdır.
8. Prizlerin üzerine kapak takılmalıdır.
9. Elektrikle çalışan araçlara topraklama hattı konulmalıdır.

4.1. Elektrik Çarpması

  • İnsan zayıf bir iletkendir. 3-5 volt gerilimde elektriği iletmez.
  • İnsan vücudu 220 voltluk şehir elektriğini iletir, elektrik çarpması gerçekleşir.
  • Elektrik çarpmalarında şunlara dikkat edilmelidir.
  1. Sigorta kapatılmalıdır.
  2. Çıplak elle çarpılan kişiye dokunmayın.
  3. Giysisinden ya da yalıtkan bir madde ile çekin.

Hüseyin Faruk YILDIRIM

Fen ve teknoloji dışında, sinema, fantastik edebiyat ve tarih sevdalısı, sıkı bir Yüzüklerin Efendisi hayranı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu