Maddenin Hal Değişimi Çalışma Yaprağı (5. Sınıf)
Maddenin Hal Değişimi Çalışma Yaprağı
- Maddelerin bulundukları hâlden başka bir hâle geçişine hâl değişimi denir.
- Maddenin üç hâli vardır. Bunlar; Katı – Sıvı ve Gaz olarak adlandırılır.
- Madde ısı alarak ya da vererek farklı hallere geçebilir. Şimdi aşağıdaki görseli ve açıklamaları inceleyerek hangi hallerde ısı alıp verdiğini anlamaya çalışalım.
Yukarıda verilen görselde maddenin hangi hallere nasıl dönüştüğünü görebiliyoruz. Şimdi bu halleri şu şekilde açıklayalım;
ISI ALARAK GERÇEKLEŞEN HAL DEĞİŞİMLERİ | ISI VEREREK GERÇEKLEŞEN HAL DEĞİŞİMLERİ |
Erime: Maddenin ısı alarak katı halden sıvı hale dönüşmesine erime denir. | Donma: Maddenin ısı vererek sıvı halden katı dönüşmesine donma denir. |
Buharlaşma: Maddenin ısı alarak sıvı halden gaz hale dönüşmesine buharlaşma denir. | Yoğuşma: Maddenin ısı vererek gaz halden sıvı hale dönüşmesine yoğuşma denir. |
Süblimleşme: Maddenin ısı alarak katı halden direkt gaz hale dönüşmesine süblimleşme denir. | Kırağılaşma: Maddenin ısı vererek gaz halden direk katı hale dönüşmesine kırağılaşma denir. |
Dikkat: Bir maddenin ısı alması için mutlaka ısıtılması gerekmez. Maddeler bulundukları ortamdan da ısı alabilirler.
Örneğin; Elinize aldığınız bir buz elinizden ısı alarak erimeye başlar ya da elinize döktüğünüz kolonya yine elinizden ısı alarak buharlaşır. İki şekilde de ısıyı veren taraf eliniz olduğu için elinizde bir serinlenme hissedersiniz.
- Maddenin hallerinin yanında ısı alarak meydana gelen bir durum daha vardır. Bu da kaynamadır. Kaynama maddenin bir hali değildir fakat ısı alan sıvılarda gözlemleyebildiğimiz bir durumdur.
Kaynama nedir?
Kaynama, buharlaşmanın en hızlı olduğu andır. Sıvı madde bir süre ısı aldığında artık buharlaşması hızlanacaktır. Buharlaşmanın en hızlı olduğu ana kaynama denilmektedir.
BUHARLAŞMA | KAYNAMA |
Suyun sıvı halden gaz hale geçmesi durumuna buharlaşma denir. | Buharlaşmanın en hızlı olduğu duruma kaynama denir. |
Buharlaşma her sıcaklıkta olur. | Saf sıvılar belirli bir sıcaklıkta kaynar. |
Buharlaşma sıvının sadece yüzeyinde olur. | Kaynama esnasında sıvının her tarafında buharlaşma olur. Dikkat: Yani kaynama anında buharlaşma daha çok olur! |
Şimdi konumuzu bir kez de aşağıdaki videoları izleyerek tekrarlayalım.
Maddenin Hal Değişimi Videosu
Maddenin Hal Değişimi Şarkısı
Artık soruları çözmeye hazırsınız. Lütfen soruları çözerken isminizi yazmayı unutmayın, başarılar!