Program Geliştirme KPSS ders notlarına Program Tasarım Yaklaşımları ve Program Geliştirme Modelleri ile devam ediyoruz.

PROGRAM TASARIM YAKLAŞIMLARI

Eğitim programı geliştirmede temel alınan felsefelere göre genelde üç temel yaklaşım izlenmektedir.

A. KONU MERKEZLİ PROGRAM TASARIMLARI

• Dayanağı idealizm ve realizm, eğitim felsefelerinde daimicilik ve esasicilik, değişmeyen evrensel bilgilere göre program düzenlenir.
• Program derslerden – konulardan oluşur ve konu uzmanlarınca hazırlanır.
• Programlarda anlatım, soru-cevap, yazılı alıştırmalar, tekrar gibi yöntemler kullanılır.
• Öğrenciler genellikle pasiftir.

1. KONU TASARIMI

• En eski ve en çok kullanılan tasarımdır.
• Programdaki konular düzenlenir, konular arasında ardışıklık vardır.
• Öğrenmeler öğretmen merkezli olup ezbere yönelmeler mümkündür.
• Örnek: İslamiyet Öncesi Türk Tarihi, İslam Tarihi, ASD, Osmanlı Devleti, T.C.

2. DİSİPLİN TASARIMI

• Konular bir araya getirilerek bir dersin(disiplin) içinde konu uzmanı tarafından öğretilir.
• Öğrenci bir bilim uzmanı gibi yetiştirilir. (fizikçi, tarihçi gibi)

3. GENİŞ ALAN TASARIMI

• Konu tasarımından kaynaklanan parçalanmaları ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır.
• Amaç , birbiriyle ilişkili olan dersler mantıksal olarak tek bir ortak ders içinde birleştirilir.
• Özellikle temel eğitimde kullanılmaktadır çünkü öğrenciler yaşları gereği konuları daha yüzeysel ve derinleştirilmeden öğrenmelidirler.
• ÖRNEK: Tarih, coğrafya, vatandaşlık = Sosyal Bilgiler / Fizik, kimya, biyoloji= Fen Bilimleri

4. SÜREÇ TASARIMI

• Her konu için ayrı ayrı öğrenme ortamı düzenlenmemeli, tüm konular için ortak bir öğrenme yolu (yöntem) olmalıdır.
• Eleştirel düşünce en iyi ürünüdür.
• Öğrenci en iyi nasıl öğrenir? Sorusuna cevap arar.

5. DİSİPLİNLERARASI TASARIM

• Ortak bir konunun tüm dersler içinde işlenerek öğrencilere öğretilmesidir. (TEMATİK, KORELASYONEL )

B. BİREY MERKEZLİ PROGRAM TASARIMLARI

• Dayanağı pragmatizm ve ilerlemeciliktir.
• Bireylerin değişen ilgi ve gereksinimleri önemlidir.
• Bireyler tamamen birbirlerinden farklıdır.
• Öğretmen rehberdir.

1. ÇOCUK MERKEZLİ TASARIM

• Taba “kişi, yaşadığını öğrenir” görüşü benimsenir.
• Öğrenci etkin olmalıdır.
• Öğrenci ilgi ve ihtiyaçları önemsenmelidir.
• Bu ilgi ve ihtiyaçlar öğrenciler ,okula gelmeden bilinerek program tasarlanmalıdır.

2. YAŞANTI MERKEZLİ TASARIM

• Öğrenci ilgi ve ihtiyaçları önceden planlanamaz.
• Çocuk sisteme girdikten sonra programların geliştirilmesi gerektiğini savunur.
• En esnek tasarımdır.
• Bu nedenle öğretmenler donanımlı yetiştirilmelidir. (BEP uygulaması)(J.DEWEY)

3. ROMANTİK (RADİKAL) TASARIM

• Okulların yapay ortamlar olduğunu, bireylerin ancak kendi doğalarına uygun alanlarda öğrenebileceğini savunur.
• Bu yönüyle natüralizmden etkilenmiştir.
• Okulsuz toplum anlayışını benimser.

4. HÜMANİST TASARIM

• Hümanist psikoloji ön planda tutulur.
• İnsan davranışı basit bir etki ve tepki ilişkisi değil daha karmaşık bir yapıdır.
• Bireysel farklılıklar ön planda tutulur, programlarda bu özelliğe göre hazırlanmalıdır.
• Bireylerin kendilerini gerçekleştirmeleri hedeflenir.

C. SORUN MERKEZLİ PROGRAM TASARIMLARI

• Yeniden kurmacılık eğitim felsefelerine dayanır.
• Toplum problemleri ve çözüm yolları üzerinde durulur.
• Öğrenciler, toplumsal sorunları çözmede etkin olmalıdırlar.

1. YAŞAM ŞARTLARI TASARIMI

• Toplum değişen hayat ortamına uyum sağlamaktır.
• Öğrenciler toplumdaki gerçek sorunlarla karşı karşıya getirilmeli ve çözüm üretmeleri sağlanmalıdır.
• Öğrenci etkin, öğretmen rehber olmalıdır.

2. ÇEKİRDEK TASARIMI

• Tasarım öğrenci sisteme girmeden önce yapılır.
• Ama bazı değişiklikler de yapılabilir.
• Konu merkezlidir. Yani konular, toplumu ilgilendiren konular olmalıdır.
• Öğrenciyi, toplumu laboratuvar gibi görmesi için teşvik eder.
• Toplumun sorunları ön planda tutulur.
• Toplumun güncel problemleri ele alınır ve öğrencilerin çözmesi istenir.
• Demokratik ortamdır, işbirliği esastır, dersler birleştirilir ve bazı konular merkeze alınır.

3. TOPLUMSAL SORUNLAR ve YENİDEN KURMACILIK TASARIMI

• Zaman sürekli toplumu değişmeye zorlar.
• Bu değişimi en iyi okul gerçekleştirir.
• Toplumun sosyal, ekonomik, politik ve ekonomik gelişmeleri üzerinde durur.

ARA DİSİPLİN: On iki dersin içine sekiz ara disiplin kazanımları yerleştirilmiştir. Her öğretmen, kendi dersi içinde bu sekiz ara disiplini anlatır.

Afet eğitimi, girişimcilik, kariyer bilinci geliştirme, insan hakları ve vatandaşlık özel eğitim, PDR, sağlık kültürü, spor kültürü ve olimpik eğitim

PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ

1. TYLER MODELİ

• İçerik ögesine yer verilmemiştir.
• Öğrenme yaşantılarına önem vermiştir. (Tümdengelim anlayışı vardır)
• Tyler’da kaynaklar: Birey, Tolum, Konu Alanı

2. TABA MODELİ

• Hilda Taba tarafından geliştirilmiş olup “kişi yaşadığını öğrenir” görüşünü temele alan, çağdaş bir modeldir.
• Öğretmen-veli-öğrenci-yönetici herkes programa dahil olmalıdır.
• Tümevarım yöntemini kullanmıştır.

3. TABA –TYLER MODELİ

• En iyi modeldir.
• Türkiye’de hazırlanan model bu modelden etkilenmiştir.

4. MEB MODELİ