F.5.4.2. Maddenin Ayırt Edici Özellikleri

Önerilen Süre: 6 ders saati

Konu / Kavramlar: Erime ve donma noktası, kaynama noktası

F.5.4.2.1. Yaptığı deneyler sonucunda saf maddelerin erime, donma, kaynama noktalarını belirler. Erime, donma, kaynama noktalarının ayırt edici özellikler olduğu vurgulanır.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

Doğada maddeler saf madde ve karışım olarak bulunur.

Saf Madde

• İçerisinde tek cins madde bulunur. Su, etilalkol, demir, bakır saf maddedir.

Karışım

• İçerisinde birden fazla madde bulunur.
• Hava, tuzlu su  karışımdır.
• Karışımların belirli bir erime, donma ve kaynama noktaları yoktur.

• Saf bir maddeyi diğer maddelerden ayıran özelliklere maddenin ayırt edici özellikleri denir.
• Erime noktası, donma noktası, kaynama noktası, yoğunluk ayırt edici özelliktir.
• Renk, kütle, hacim ayırt edici özellik değildir.

1. ERİME NOKTASI (ERİME SICAKLIĞI)

• Saf bir katı maddenin erimeye başladığı sıcaklığa erime noktası denir.
• Erime başladığı anda katı maddenin tamamı eriyinceye kadar sıcaklık değişmez.
• Katı maddenin fazla ya da az olması erime noktasını değiştirmez sadece erime süresini etkiler.

2. DONMA NOKTASI (DONMA SICAKLIĞI)

• Saf bir sıvı madde soğutulduğunda donmaya başladığı sıcaklıktır.
• Donma sırasında sıcaklık değişmez.
• Donma sıcaklığında madde katı veya sıvı olabilir

Not: Saf maddelerin erime ve donma noktaları eşittir.

3. KAYNAMA NOKTASI (KAYNAMA SICAKLIĞI)

• Saf sıvıların kaynamaya başladığı sıcaklığa, kaynama noktası denir.
• Saf sıvıların kaynamaya başladığında sıcaklıkları değişmemektedir.
• Kaynama noktasında madde sıvı veya gaz halinde bulunabilir.
• Madde miktarının fazla olması kaynama noktasını değiştirmez, kaynama süresini uzatır.

Yukarıdaki grafikte suyun kaymama noktasında sıcaklığın sabit kaldığı görülmektedir.

4. GRAFİKLER

4.1. Isınma Grafiği

Saf katı madde ısıtılarak, sıcaklık-zaman değişimi grafiği elde ediliyor.

• 0-4 dk madde katı halde
• 4-8 dk madde eriyor. Katı ve sıvı halde
• 8-10 dk madde sıvı halde
• 10-14 dk madde kaynıyor. Sıvı ve gaz halde
• 14 dk sonra madde gaz halinde

4.2. Soğuma Grafiği